Munduko urak

Lurraren 71% ura da.

Ura bi multzo handitan banatzen da:

• Itsasoko urak

• Kontinenteetako urak

Itsasoko urak

​

1. Ozeanoak eta isasoak osatzen dute.

2. Ur-gazia.

3. Mugitzen dira:

• Itsaslasterra: Itsasoan dauden ur-masa handiak.

• Olatuak: Haizeak egiten dituen uhindurak.

• Mareak: Itsas mailak egunero izaten dituen goraldiak eta beheraldiak.

​

Itsas urak eta gizakiok

​

• ​Janari iturria

• Energia eta lehengai iturri

• Turismo

• Komunikaziobideak

Kontinenteetako urak

​

Ibaiak

​

Ibaiak: Ibilguan zehar joaten diren ur lasterrak.

Bi ibai mota daude:

1. Ibai nagusia: Itsasoratzen du.

2. Ibaiadarra: Beste ibai batean ibairatzen du.

Bi emari mota daude:

1. Emari erregularra: Urtean zehar emari berdina du.

2. Emari irregularra: Urtean zehar ez du emari berdina.

​

Ibaiak gizakiontzat

• Urez hornitzeko

• Komunikaziobideak sortzeko

• Energia lortzeko

Ibaiaren ibilbidea

Goiko ibilbidea:

• ​Gune menditsu

• Ura azkar

• Ur jauziak

• Ibilgua estua da , eta ez da sakona

• Emari txikia

• Higadura egiten da

Erdiko ibilbidea:

• Gune laua

• Ura astiro joaten da

• Meandroak daude

• Ibilgua zabala eta sakona da

• Emari handia

• Materialak garraiatzen ditu

Bekeko ibilbidea:

• Gune laua

• Ura astiro

• Delata eta estuario daude

• Ibilgua zabala eta sakona

• Emari handia du

• Garraiatutako materialak jailkitzen ditu

​

Aintzirak

​

Lurraren eremu lehorren behinbetiko pilatu diren ur masak.

Ura hartzen dute hemendik:

• Euriaren uretik

• Ibaiaren eta ur-azpiko ur lasterraren uretik

• Glaziarretik

Akuiferoak

​

Lur azpiko ura pilatzen denean, akuifero bat sotzen da.

​

Glaziarrak

​

Izotz masa dira eta mugitzen dira. Poloetan eta mendietako leku garaietan daude.

​

Lur azpiko urak

 

Lurraren gainazalaren azpian dagoen ura.

Ura dator euretik, ur azpian barneratzen da harriak porotsuak badira. Ura joaten da jaisten. Harri iragagazgaitza ukitzen duenean, ezin du pasatu eta akuiferoak sortzen dira.

​

Batzuetan lur azpiko urek kanporako bidea aurkitzen dute

​

1. Ur hotza: Ur hotzekin, iturburuak sortzen dira. Iturburuak lurraren nukleotik urrun daude.

2. Ur beroa: Ur beroarekin, iturri termalak sortzen dira. Iturri termalak lurraren nukleotik gertu daude.

​

Definizioak

​

• Ibilgua: Ibaiak sortzen duen bidea.

• Emaria: Ibaiak eramaten duen ur kantitatea.

• Meandroa: Erdiko ibilbidean sortzen diren bihurguneak.

• Delta: Ibaiak eramaten duen materialekin, bokalean sortzen den lur-eremua.

• Estuario: Bokalean sortzen den eremu zabala, non nahasten dira ur geza eta ur gazia.

• Batimetria: Uraren sakontasuna neurtzen duen grafikoa da.

1. Kolore argia sakontasun gutxi adierazten du.

2. Kolore iluna adierazten du sakontasun gehiago.